In de afgelopen periode was er regelmatig nieuws over wat ‘De Toeslagenaffaire’ is gaan heten.
Voor wie het complete verhaal van de meester zelf wil horen, publiceerde de Stichting Sociale Christendemocratie een video met huiskameruitleg door Pieter Omtzigt. Zeer aanbevolen!
Waarbij we niet moeten vergeten dat hij deze actie samen deed met Renske Leijten van de SP en twee grondige journalisten (helaas zeldzaam) van Trouw en van RTL.
Pieter vertelt het helder, nuchtere Twentenaar als hij is. Tegelijkertijd pakkend in al zijn ontluistering, voor wie nog mocht menen dat we hier in een beschaafd land leven.
…
(o ja: ‘t is fijn als je aan het eind van dit bericht een reactie achterlaat…)
Een beschaafd land immers draagt zorg voor de zwakkeren…
De bijna 40 minuten durende video begint met Pieter’s ervaringen in een van Europa’s meest corrupte landen: Malta. Die komen erop neer dat het weinig zegt als alles prima geregeld is, op papier, wettelijk en organisatorisch.
Misschien weet je wat de aanleiding was van zijn komst naar dat eiland: de brute, politieke moord op de onderzoeksjournaliste Daphne Caruana Galizia.
Zoals op Malta, is ook in Nederland op papier alles perfect geregeld. Inclusief onze rechtsbescherming.
En zoals op Malta, bleek papier ook hier geduldig, maar de robuustheid in de praktijk nihil.
Voor wie in kort bestek een overzicht van de feiten wil…
Ruim 25.000 ouders werden neergehaald, velen geruïneerd, door een wantrouwige, onbarmhartige en illegaal opererende overheid. Hoe? Door:
- van individuele ouders tienduizenden Euro’s kinderopvangtoeslag terug te vorderen, als er slechts een vermoeden was dat deze onterecht zou zijn kunnen uitgekeerd;
- daarbij tot het uiterste te gaan bij de invordering, met inbeslagneming van alles waar de machtige Belastingsdienst de hand op kan leggen;
- omdat invordering via de ouders efficiënter was, dan fraudevermoedens jegens gastouderbureau’s en kinderopvang-instellingen hard te maken
- onschuldige, maar door de Dienst verdachte bureau’s en instellingen hun omzet te ontnemen en zo tot faillisement te brengen
- beroepsmogelijkheden compleet en doelbewust te saboteren
- onderllinge afspraken te maken tussen belastingdienst en het Openbaar Ministerie, waarbij jusitie ermee acoord ging efficiënte fraudebestrijding absolute voorrang te geven, boven rechtvaardig handelen
- als rechters de Belastingdienst op haar blauwe ogen te geloven, terwijl deze dienst ook voor de rechtbank schaamteloos gegevens achterhield
Van alle correctiemechanismen functioneerde er niet eentje. Zo negeerde de Autoriteit Persoongegevens het bestaan van de zeer omvangrijke, illegale zwarte lijsten bij de Belastingdienst. Tegelijkertijd trad ze wel flink op tegen kleine vissen, zoals sportverenigingen die slordig omgingen met publicatie-permissies.
Het ergste: de hele operatie werd gefaciliteerd en toegedekt door verantwoordelijke topambtenaren en bestuurders. Informatie werd systematisch achtergehouden c.q. wegelakt. Ook als dat schending van de grondwet betekende. In vertrouwelijke overleggen, tot aan het hoogste niveau, werden Leijten en Omtzigt zwartgemaakt en dwarsgezeten. En de enkele ambtenaren die de klok wilden luiden werden bedreigd met carrière-maatregelen, oneervol ontslag en in een enkel geval zelfs echt ontslagen.
Ook de pers speelde lang een laakbare rol. Niet alleen getrooste slechts een enkeling zich de moeite om aan factfinding te doen.
Maar zelfs publiceerde het kwaliteitsmedium De Volkskrant aantijgingen tegen een bureau, op een moment dat al vaststond dat dit bureau niets te verwijten viel.
(Pieter geeft aan dat het niet anders kan, dan dat deze journalist zijn artikel min of meer kopieerde van de betreffende voorlichtingsafdeling).
Belangrijk is ons niet blind te staren op het symptoom dat op dit moment het nieuws domineert. Hoe ernstig ook, onze overheid begaat vergelijkbare misstappen jegens burgers in heel wat andere dossiers. Het zijn daarbij altijd de kwetsbaren, die het gelag betalen.
Hoogopgeleiden, beschikkend over vaardigheden, geld en contacten, zien altijd wel kans hun belang te verdedigen. De meerderheid van minder weerbare Nederlanders, kan weinig uitrichten tegen de oppermachtige overheid.
Het is belangrijk om door te dringen tot de grondoorzaken. Hopelijk zal de parlementaire enquete daarover duidelijkheid verschaffen.
Hoe dan ook valt alvast mede de Kamer het nodige te verwijten. Ten eerste het via eindeloze amendementen implementeren van onuitvoerbare wetgeving. Het najagen van hypes, in plaats van serieus werk te maken van haar controlerende taak.
Nòg shockerender: de enkele kamerleden die wèl hun onderzoekswerk deden, werden door collega’s uit naam van het ‘coalitiebelang’ onder druk gezet om te stoppen met hun ‘heksenjacht’. Dit demonsteert eens te meer laat hoe naïef kiezers zijn die onze gevestigde bestuurspartijen vertrouwen.
Pieter eindigt met te concluderen wat er moet veranderen. De overheid moet weer dienstbaar worden aan de samenleving. Moet transparant durven zijn, gericht op feedback en verbetering. De politiek moet af van het primaat van een regeringscoalitie en terug naar hoe het grondwettelijk hoort te zijn: primaat bij onafhankelijke volksvertegenwoordigers.
En de pers moet stoppen met kleine schandaaltjes kweken, als er ergens een fout wordt gemaakt. Alleen dan kan een overheid open functioneren en zullen fouten gesignaleerd en hersteld worden.
Waar Pieter nog niet aan toe lijikt te zijn gekomen, is de vraag: waardoor werden deze overheidsmanagers gedreven? Heeft het iets maken met onrealistische politieke verwachtingen van uitvoeringsinstanties die structureel gekort worden? Wat zijn de prestatie- en carrièreprikkels en hoe (mis)vormen deze de bedrijfscultuur?
Zouden wij als burgers misschien het volgende moeten doen: WOB-verzoeken indienen bij alle essentieële uitvoeringsinstanties? Zorgen dat al die zieke prikkels openbaar worden? Als de hedendaagse journalisten dit blijkbaar onvoldoende kunnen, dan wijzelf maar?