Terwijl vóór de verkiezingen ‘vernieuwing van het politiek leiderschap’ ruimschoots aan de orde kwam, kregen we dit keer als kiezers met ongekende snelheid de deksel op de neus.
Het kamerdebat op 1 april over de leugens rond ‘positie Omtzigt’ was beslist boeiend. Maar ook ontluisterend. En over leiderschap gesproken: het zoveelste slechte gedragsvoorbeeld.
Het resultaat leek vrij helder.
Nadat Rutte zijn hele trucendoos op het parlement had losgelaten, sloot hij min of meer af met:
…
(o ja: ‘t is fijn als je aan het eind van dit bericht een reactie achterlaat…)
“Ik heb dit land door xxx crises geleid (doe hier factfinding) en ik hoop aan verder herstel te mogen werken”, “ It’s all about character” en ”Ik hoop dat we in een land leven waar mensen nog fouten mogen maken”.
Maar wat Wilders zei leek meer to the point:
“U staat hier totaal geïsoleerd. U bent gefileerd vandaag in de Tweede Kamer. U heeft twaalf politieke messen in uw rug gehad, omdat mensen u niet meer vertrouwen.” Waarbij hij Rutte opriep de ogen te openen voor het feit dat hij het vertrouwen dit keer volledig had verspeeld.
“Zet uw eigenbelang opzij. Zet uw ego opzij. Laat het landsbelang prevaleren. Stap op en kom niet meer terug als premier.”
Kaag’s inbreng was ondermeer: “De positie van D66 is geheel onafhankelijk, ook richting de belofte die wij aan onze kiezers hebben gedaan over die politieke cultuur. Daar hoort transparantie bij, daar hoort vertrouwen bij en daar hoort een andere manier van politiek bedrijven bij. Dus als dat het is, dan is het een hele nieuwe start voor mij, op alle manieren. Ik heb gezegd: hier scheiden onze wegen.”
Dassen (Volt) vroeg Rutte of hij zich, ooit zelf ’n jong 2e kamerlid, nog kon voorstellen wat zo’n nieuw lid zou denken van de politieke cultuur waarin hij terecht kwam. Daarop kwam uiteraard geen inhoudelijke reactie.
Voor de kijker werd het in de loop van dit debat duidelijk: Wilders had dit keer een goede samenvatting gegeven van de uitkomst. Het was ondenkbaar geworden dat Rutte nog een rol in de formatie zou kunnen spelen, of in een nieuw kabinet.
Immers had Kaag ondubbelzinnig aangegeven “Hier scheiden onze wegen”. En haar motie van afkeuring had ze richting Rutte gelardeerd met de opmerking “Ik zou daar mijn eigen conclusies aan verbinden.”
Tegelijkertijd liet Kaag zich niet verleiden om op dat moment, in de hitte van het debat, Rutte expliciet uit te sluiten.
Waarbij v.d. Plas (BBB) opmerkte: “Je kunt alle bushokjes in Nederland, van Lutjegast in Groningen tot Sluis in Zeeland, wel volplakken met de tekst dat je niemand laat vallen, maar Nederland gelooft er geen ene biet meer van.”
Waarmee ze uiteraard bedoelde dat de kiezers zich nu, ook door D66, wel ernstig bedrogen moesten voelen.
Waarom hield Kaag zich zo op de vlakte? In haar eigen woorden: “Ik wil het Paasweekend gebruiken voor bezinning.”
Wie vertrouwde op haar voornemens inzake ‘nieuw leiderschap’ kon daar eigenlijk maar één, nobele beweegreden bij vermoeden: ze wilde Rutte de gelegenheid bieden om de eer aan zichzelf te houden.
Dat het direct na het Paasweekend heel anders zou lopen, hadden alleen de meest cynischen onder ons kunnen denken.
Moet “nieuw leiderschap” zich manifesteren als een donderslag of zou dat ook meer geleidelijk kunnen? Ik denk dat Kaag met haar afkeuring MR aardig aan een lijntje heeft en hem nog even moet laten spartelen.
Even zien waar de VVD uiteindelijk mee komt en dan wegen of er ruimte is voor een coalitie. Maar een zakenkabinet zou in deze tijd ook wellicht aanbevelenswaardig zijn.
Ja, grappig toch dat nu juist onze Thierry dat suggereerde…? (waarbij hij jouw oude uil betitelde als ‘kartel-kardinaal’)
Kwestie van opvatting misschien, of toch buikgevoel na ervaring met dit soort patronen? Hoe het zij: mijn overtuging is dat je momenten van de waarheid als leider moet durven benutten, op het ogenblik dat ze zich voordoen.
Geleidelijkheid kan zijn waarde hebben. Maar het gevaar van glijdende schalen lijkt mij levensgroot. Zeker als je met gladde alen aan het spelen bent.
In wiens voordeel werkt de tijd nu? We wachten af en gaan het zien…