Kosten gezondheidszorg de pan uit?

Ja, dank je de koekkoek. Wat had je anders verwacht bij een vergrijzende bevolking, steeds geavanceerder medische ingrepen en een veel te reactief systeem?

Een gezonde balans tussen preventie en behandeling is ver te zoeken (met het oog op dat laatste richtten artsen in 2019 zelfs NLBeter als politieke partij op, helaas haalden ze geen enkele kamerzetel).

Om het erger te maken: gezond voedsel is intussen voor grote groepen mensen financieel onbereikbaar geworden.

Dit terwijl we bijvoorbeeld al in de rijksbegroting van 2017 het volgende beleidsvoornemen konden lezen:

“Bevorderen dat mensen gezonder leven, door gezonde keuzes makkelijker te maken en te zorgen voor betrouwbare informatie over een gezonde leefstijl.”

Is dar iets van terecht gekomen? En, hoe erg is het echt?

(o ja: ‘t is fijn als je aan het eind van dit bericht een reactie achterlaat…)

Bij die vaststelling willen geen ‘vervuiling’ door Corona-cijfers. Daarom laten we 2020 links liggen. We vergelijken 2019 met 1998.

De CBS-cijfers geven aan dat in die 21 jaar de uitgaven voor Zorg en Welzijn per hoofd van de bevolking met 147 % stegen.

Als we een andere indicator gebruiken, de uitgaven afgezet tegen het Bruto Binnenlands Product, bedraagt de stijging nog altijd 32 %. Hoewel dit laatste cijfer sinds 2010 dankzij een meegroeiende economie niet al te dramatisch oogt, is er echt wel iets aan de hand.

Ten eerste kun je je afvragen of de groei van onze economie wel eeuwig zo door kan gaan, om de groei in zorgkosten te maskeren. Het zijn niet de eersten de besten die daar vraagtekens bij plaatsen.

Wat gaat er gebeuren als we eindelijk een rem zetten op ’t belasten van het milieu? Dat belasten is nu nog ‘gratis’. Maar wat gebeurt er met een economie als de echte kosten in rekening gebracht gaan worden?

Verder: blijft ons nageslacht het wel trekken, die toenemende druk van het altijd maar kwantitatief moeten groeien?

Of gaan we van kwantitatief naar kwalitatief:

Welzijn boven welvaart plaatsen?

De verwachting is dat de pure zorguitgaven in 2040 gegroeid zijn tot €  174 miljard (momenteel €  100 miljard) . Ook per persoon gerekend zien we een nagenoeg even steile stijging. Waarbij het percentage voor rekening van ouderen oploopt tot 59 %. Weer 20 jaar later, in 2060, zouden de uitgaven zijn doorgestegen tot € 300 miljard.

Daarbij zal mede een rol spelen dat veel senioren niet gezond ouder worden. Zo is er de bevinding uit het Helix-onderzoek dat veel inwoners van Amsterdam twee of meer chronische ziekten hebben (dit geldt ca. 27-53% van de mannen en 39-70% van de vrouwen). Het laat zich raden wat dat voor effect heeft, tegen de tijd dat daar ook nog ouderdomskwalen bijkomen.

Dat zulk onderzoek gedaan wordt is hoopvol. Mits het ook tot ‘Den Haag’ doordringt en er rationeel beleid uit voortkomt. Welnu:

In de afgelopen periode deed de overheid weinig tot niets aan gezonde voeding:

  • In tien jaar stegen groenten en fruit zo’n 20% in prijs, terwijl dat voor snacks en snoep slechts 5% was. Was dat werkelijk niet fiscaal recht te trekken?
  • Het aantal plaatsen waar de trekkerige mens tot snacken verleid wordt, vaak via het daarvoor zeer geijkte reukorgaan, is geëxplodeerd.
  • De maatschappelijke kosten door ongezond eten bedragen ca. € 6 miljard (ter vergelijking: te weinig bewegen € 2,7 miljard en roken € 2,4 miljard).
  • Conform de wens van de voedingsindustrie promoot (en subsidieert) de overheid wel het bewegen, maar voert een laissez-faire beleid rond de (meer gezondheidsbepalende) voeding. (We bevinden ons hier in goed gezelschap. Destijds werd ook Michelle Obama succesvol weg-gelobbied, van voedsel naar bewegen…)
  • Ook recent nog, in de vele Corona-persconferenties, merkte je deze selectieve aandacht.

Onverantwoord voedsel dreigt zo nòg meer de norm te worden. Wat te denken van het feit dat zelfs op de afdeling Spoedeisende Hulp van het ziekenhuis een automaat staat, die voor 90% gevuld is met ongezonde inhoud?

Als je je bij zo’n automaat staat te vervelen, bijv. op het station, vergelijk dan eens de aantallen verantwoordde chocola (puur) en ziekmakende chocola (melk of wit, wat vooral uit heel veel vetten en suikers bestaat). En meldt je score in een reactie onderaan dit bericht.

In vrijwel alle gevallen zul je achter het venster slechts de ongezonde soort vinden.

Evenals de Rijksbegroting van vijf jaar eerder, bevat ook de jongste begroting (van 2022) weer fraaie voornemens:

“Meer inzet op het voorkómen van zorg verlicht de druk op de zorg, maakt ons weerbaarder tegen mogelijke nieuwe infectieziekten, helpt het arbeidspotentieel te vergroten, geeft kinderen een betere en meer gelijkwaardige start en maakt het mogelijk dat ouderen langer zelfstandig kunnen blijven.”

Echter, waarom zou er dit keer wèl iets van deze regeringsvoornemens terecht komen? Het gaat immers ten koste van de marges bij supermarkten, bij voedsel-, snack- & snoepfabrikanten en zelfs bij sportkantines!

Dan hebben we het hier nog niet over tal van andere ziekmakers gehad. Zo staat ons landje bol van het fijnstof, waarbij we rustig huizen en scholen blijven bouwen bij Schiphol en pal naast drukke kruispunten en wegen. Vooral het allerfijnste fijnstof kunnen we slecht meten. Terwijl bekend is dat juist dit diep in het lichaam doordringt.

Tsja, de schoorsteen moet nu eenmaal roken, nietwaar?

Blijven we afwachten, of zullen we als burgers de druk eens moeten gaan opvoeren? De recente zaak rond Tata Steel laat zien hoe succesvol zo’n burgerinspanning kan zijn.

2 reacties op “Kosten gezondheidszorg de pan uit?

  1. Voedsel zal zeker een zekere rol spelen voor de gezondheid en zorgkosten, maar die invloed lijkt mij kleiner dan het rare financieringssysteem van de zorg. Zolang ziekenhuizen budgetten hebben voor de verrichtingen die ze doen, zullen ze zorgen dat ze ook het maximaal aantal verrichtingen uitvoeren. Leid tot overbodige zinloze operaties aan bijvoorbeeld van ruggen of knieën. Of door fouten in ziekenhuizen waardoor opnamens veel langer duren dan normaal. Mensen die naar de eerste hulp van ziekenhuizen gaan met een verstuikte enkel i.p.v. de huisarts.
    De uit de hand gelopen jeugdzorg waar gemeenten belachelijke uurtarieven betalen voor therapeutische zorg waarvan de zin onbewezen is. Of dat alleen gemakkelijke zorg wordt betaald, maar de nodige niet.
    Er is veel te doen aan verbetering, maar het huidige zorgstelsel helpt niet om dat beter te maken en goedkoper.
    Minder fout voedsel helpt, maar onderschat de macht van farmaceutische lobby niet, die veel meer hoge kosten veroorzaakt dan de supermarkten.

    1. Je hebt beslist een punt: de pharma-lobby is oppermachtig. En ons stelsel wiebelt van de zieke prikkels. Tegelijk staat ook vast dat gezonder leven een krachtige preventieve werking heeft, waardoor de bestaande markt voor big pharma zou kunnen krimpen.

      Waarbij ik niet zal tegenspreken dat big pharma dan heel creatief zal blijken te zijn. En wel door (met of zonder McKinsey, voor wie dit in de VS een geweldige markt blijkt) andere wegen te exploreren, teneinde haar financiele groei te blijven garanderen. In het kader van een preventiebeleid meer grootschalige vaccinaties bedenken, bijvoorbeeld?

      Overigens zijn er gelukkig ook ziekenhuizen die hun aandacht deels aan het verleggen zijn naar preventie. En ziektekostenverzekeraars die daar, zij het nog schoorvoetend, wel in willen investeren. Als er dan toch een verdienmodel moet zijn, dan liever over die as, toch?

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *