Hier is beschreven wat neoliberisme werkelijk is en hoe het pas erg werd toen dat verliep in de naïeve variant: ‘NEO-neoliberalisme’.

Als burger merkten we sluipenderwijs de gevolgen voor onze samenleving. Die gevolgen zijn dramatisch, zoals eenieder zelf uit dit bericht kan constateren.

…

(o ja: ‘t is fijn als je aan het eind van dit bericht een reactie achterlaat…)

Zij allen horen duidelijk afstand te nemen, zich te verontschuldigen en tenslotte overtuigend te laten zien wat ze van hun fouten geleerd hebben. Waarbij we erop zullen letten dat ze nu niet via een ruk aan het stuur in alles het tegenovergestelde gaan doen (een reëel gevaar in ons politiek systeem).

Aan ons dus nu de keus of we ‘strategisch’ voor de klassieke bestuurspartijen stemmen, of dat we het tijd vinden om capabele vernieuwers te zoeken, tussen huidige en komende partijen.

De balans opmakend, vandaag kampen we met de vele gevolgen van het naïef neoliberalisme:

Het is allemaal niet efficienter geworden, zoals de politiek meende. Het werd juist ingewikkelder, duurder en langzamer.

• De transactiekosten zijn gegroeid. Logisch, want overal waar je taken op afstand plaatst groeit een tussenlaag van accountmanagers, inkopers en procesregisseurs.
• De administratieve lasten zijn gegroeid, dankzij de eis om over elk detail verantwoording af te leggen. (ook wel aangeduid als: de kosten van het wantrouwen).
• Professionals (gezondheidszorg, onderwijs, etc.) zijn begraven onder dikke lagen management, consultancy en verantwoording. Deze bovenlaag kost veel geld, oorspronkelijk bedoeld voor uitvoering.
• Niet alleen gaat nu een veel kleiner deel van het geld naar de uitvoering. Ook hebben de professionals daar minder tijd voor, door alle uren die ze aan registraties kwijt zijn.
• Kwaliteit van dienstverlening raakte ondermijnd, doordat professionals zich moeten voegen in vanachter bureaus bedachte schema’s en procedures. Het wantrouwen heeft ze de ruimte ontnomen om de situatie te beoordelen en maatwerk te leveren naar eigen, deskundig oordeel.
• Verder zijn ook de personeelstekorten door het dak gegroeid: wie wil er nu ondergewaardeerd werk doen, als ware je een ongeschoolde lopende band arbeider uit 1900?
• Het gevolg was onderbezetting en dus verder kwaliteitsverlies en bovendien wachtlijsten.

Aan de onderkant van de markt zijn er talloze sh… banen ontstaan, veelal tegen stuksloon, in nulurencontracten, als nep zzp-ers en als via malafide bureau’s ingehuurde arbeidsmigranten. Hier is een nieuwe onderlaag ggegroeid, die over geen enkele macht beschikt en dus wordt uitgebuit als in het laissez faire tijdperk begin vorige eeuw.

Een enkel schrijnend voorbeeld: post- en pakketbezorging. Men meende dat een postbode in publieke dienst te duur was. Men vergat naar de criteria voor een functionerende markt te kijken. Zo lopen en rijden nu talloze bedrijfjes dezelfde, inefficient geworden route. De sociale taak van de aloude postbode bleek van geen meetbare waarde. Deze is nog slechts te vinden in geschiedenisboekjes.

De overheid ging schromelijk tekort schieten, o.m. in haar grondwettelijke taken rond volksgezondheid en rond wonen.

(in 2020 werd 40% van de woningtransacties in onze grote steden door particuliere beleggers gedaan, institutionele beleggers als BlackRock komen hier dus nog bovenop)

Bovendien worden hele afvalstromen naar Nederland verscheept, omdat ze hier met subsidie ‘verwerkt’ kunnen worden. Zo zijn we nog meer dan tevoren een laagwaardig doorvoerland geworden. Waarbij ondanks ons te kleine landje vooral volume telt. En waarbij de maffia afval verdonkeremaant en in andere landen dumpt, waaronder Italië. Goed voor Nederland Transportland? Dat vindt de krachtige logistieke lobby zeker!

Ook onder NEO-neoliberaal bewind werd het belastingboxen stelsel ingevoerd. Zo werden inkomsten uit kapitaal aanzienlijk milder belast, dan inkomsten uit arbeid.

(Inmiddels hoort Nederland tot de landen met de meest ongelijke vermogensverhoudingen in de wereld)

Natuurlijk is dit overzicht van maatschappelijke consequenties verre van compleet. En dan bogen we ons nog niet eens over de meest voor de hand liggende vraag: hoe kwamen we zo slecht voorbereid in die lang voorspelde pandemie terecht?

Veelzeggend is in dit verband het gesprek van Coen Verbraak met Zorgmedewerkers en -managers. Vooral omdat het zonneklaar maakt hoe ernstig de personele situatie in ziekenhuizen al sinds jaren was (evenals in verpleegtehuizen). Coen’s debat geeft het beeld zoals dat was op 16 februari 2020, vlak voordat hier de pandemie uitbrak.

Kort erna merkten we wat onze slapende marktmeester óók nog had laten gebeuren:

Strategisch-vitale productieketens waren naar elders verplaatst, ‘low cost’ maar weinig robuust. Al in de jaren vóór de pandemie waren zo regelmatig medicijntekorten ontstaan. Nu kwam daar ook nog de onverkrijgbaarheid van persoonlijke beschermingsmiddelen bij.

Onvolledig als deze opsomming ook is, het beeld is duidelijk. Dit geeft ons voldoende bagage bij het bepalen van onze stem.

Dichterbij de verkiezingen zal hier nog een bericht volgen, om partijpolitieke plannen omtrent ‘democratische vernieuwing’ te verduidelijken.