Genoeg schreeuwerig nieuws uit -en over- de VS.
Maar om de situatie daar beter te begrijpen dienen we wat afstand te nemen van de actualiteit. Het is verhelderend een jaartje terug te reizen in de tijd. Toen vertelde de eigenzinnige, niet onomstrreden Megyn Kelly (ex-Fox anchorwoman) in een interview over “America’s Great Divide”.
Haar op Youtube te beluisteren verhaal in een notendop:
Ze vertelt zwaar onder de indruk geweest te zijn toen ze Obama voor het eerst hoorde (2004). Ze had de indruk van een helder communicerende, maar vooral eerlijke politicus. Eén die als geen ander in staat zou zijn om de toen in de VS al bestaande ‘Divide’ te repareren.
…
(o ja: ‘t is fijn als je aan het eind van dit bericht een reactie achterlaat…)
Maar het tegenovergestelde is gebeurd. Tijdens 8 jaar Obama is de splitsing alleen maar verder gegroeid. Ze wijt dat daaraan, dat Obama in veel gevallen per decreet regeerde. Waarbij hij maatregelen invoerde die veel Amerikanen tegen de haren in streken.
En, zoals ze aangeeft, wat per decreet wordt geregeld kan door een volgende president met eenzelfde pennenstreek ongedaan worden gemaakt.
Megyn meent dat Obama er beter aan gedaan zou hebben te streven naar compromissen met de Republikeinen. Wat ze er overigens niet bij vertelt is, dat de Republikeinse meerderheid in de Senaat vrijwel niets steunde van wat Obama wilde realiseren. Waarbij zijzelf bepaald niet constructief waren, maar vaak zaken saboteerde.
Wat dus de vraag oproept of Obama wel anders kon dan zaken per decreet regelen.
Ernstiger is haar verwijt dat Barack gelogen zou hebben over de consequenties van Obamacare. Zo maakten bijvoorbeeld ouderen zich zorgen, of ze wel bij dezelfde arts konden blijven. Hij zou ze, tegen beter weten in, verzekerd hebben dat dit geen probleem zou vormen.
Minder controversieel maar wel doorslaggevender is het feit -ook door Obama zelf erkend- dat hij een grote groep Amerikanen praktisch genegeerd heeft. Dat is de groep die al jaren in de kou stond door globalisering en die angstig was over immigratie. Deze groep werd trouwens door de Republikeinen evenmin gehoord, iets wat Kelly er niet bijvertelt.
Zo is dus de markt gecreëerd voor het fenomeen Trump. Megyn vertelt hoe pas last-minute duidelijk werd dat Donald werkelijk politiek actief ging worden. En ze maakt duidelijk hoe zijn banale woordgebruik en gedrag prima aansloten bij deze groep afgestoten kiezers.
Waarbij het feit dat Trump aanstootgevend mediageniek is, bijdroeg aan zijn electoraal succes. Want biedt als geldbehoevende zender maar eens weerstand aan iemand die zulke kijkcijfers trekt!
Tijdens een debat vroeg Megyn aan Trump hoe hij zou reageren als de Democraten hem zouden aanvallen op zijn vrouwonvriendelijke reputatie. Dat bleek tegen het zere narcistenbeen. Vanaf dat moment had zij voor Trump afgedaan, werd ze gezien als ‘de vijand’. Waarna zij en haar gezin maandenlang blootgesteld waren aan bedreigingen.
Dat Trump’s vrouwonvriendelijkheid hem nauwelijks populariteit kostte, verklaart Megyn zo: “veel kiezers zagen het alternatief als nòg erger”.
Hoe dat zo? Ondermeer omdat Hillary geduid werd als iemand die onder één hoedje speelt met een echtgenoot die minstens zo vrouwonvriendelijk was. Maar die daarover stiekem deed, draaide en loog. En ook overigens gezien werd als vertegenwoordigster van een establishement waartegen gerechtvaardigd wantrouwen gegroeid was: de welbekende ‘Washington Swamp’.
Welke lessen liggen hier voor ons?
Welaan: Ook aan deze zijde van de oceaan zijn er grote groepen kiezers die niet vóór, maar tègen iets stemmen. Waarop het establishment al te vaak reageert door die mensen als maloten af te doen. Evenals de populist waarnaar ze uitwijken. Het zou beter zijn om eens serieus te luisteren naar de onderliggende zorgen.
Ook hiér, denkt de gevestigde orde al te gemakkelijk dat deze mensen er toch niet in zullen trappen: dat de ‘oplossingen’ waar de populist mee komt niet aan zullen slaan.
Inmiddels, na 20 jaar populistengroei, zouden we beter moeten weten.
Zullen de komende verkiezingen iets anders laten zien?