Het is de commissie Brenninkmeijer gelukt: het voorafgaand aan de verkiezingen uitbrengen van haar eindrapport.
Deze timing is belangrijk omdat, zoals verwoord in het rapport:
“Het kabinet dat na de verkiezingen van 17 maart en de daaropvolgende formatie aantreedt zal een cruciale rol hebben in de sterkere maatschappelijke verankering van het klimaatbeleid. Aan de formatietafel kunnen keuzes gemaakt worden om in de komende jaren aan de sociale kanten van het klimaatbeleid recht te doen.“
Haar opdracht luidde:
…
(o ja: ‘t is fijn als je aan het eind van dit bericht een reactie achterlaat…)
“Verkennen hoe een burgerforum kan worden ingezet in het klimaat-en energiedomein.”
Uit praktijksituaties elders blijkt, dat burgerfora onder de juiste omstandigheden in staat zijn om gedeelde oplossingen te produceren voor (ogenschijnlijk) onoverbrugbare vraagstukken.
Zulke fora kunnen op elk bestuurlijk niveau worden toegepast.
Maar ze werken alleen als aan strikte voorwaarden voldaan is.
Zo is bijvoorbeeld de uitkomst niet vrijblijvend: de bestuurlijke opdrachtgevers verplichten zich vooraf concreet om de uitkomsten heel serieus te nemen. En er niet in te gaan ‘winkelen’ (nogal een uitdaging voor onze politici).
Dat burgerfora iets kunnen waartoe onze politici onmachtig zijn, wordt in dit rapport alleen omfloerst gesuggereerd: burgers kunnen zo lange termijn oplossingen ontwerpen, zonder angstig te hoeven zijn voor electorale gevolgen.
Ook kunnen ze rationele, samenhangende oplossingen produceren. Iets wat we onze politici lang niet altijd zien doen.
De commissie Brenninkmeijer waarschuwt er expliciet voor om burgerfora niet louter te zien als een instrument om draagvlak te creëren.
Het zal duidelijk zijn: hier zullen onze politici over hun eigen schaduw moeten springen. De komende maanden gaan we zien of ze hiertoe in staat zijn!
Wil je zien volgens welk proces zo’n forum werkt? Zie onderstaande schets uit het rapport:
Een forum zal heel wat meer nuance brengen dan de domme
JA/NEE referenda. Hopelijk blijven lobbyisten buiten de deur.
Hier blijft het probleem bestaan dat de politiek een veto heeft dan wel kan amenderen. Zie het schema hierboven met op de laatste plaats “de politiek gaat ermee aan de slag”. Dus het kan pas werken als er een vol mandaat is. Oftewel, de politiek stelt vooraf aan welke bevoegdheid zij uit handen geeft. Inclusief een budget (!). Heb als politiek vertrouwen dat “burgers” serieus kunnen helpen.
Voorbeeld. De buurt kan prima aangeven welke groenvoorzieningen en onderhoud zij belangrijk vinden. Het is heel goed mogelijk dat de Gemeente dus een budget daarover overdraagt aan een burgercomité. Daar kunnen prima randvoorwaarden aan meegegeven worden. Bijvoorbeeld bepaalde plaatsen moet vaker worden gemaaid ivm veiligheidsvoorschriften.
Fred heeft het weleens over vol-mandaat. Ik hoop dat hij daarmee bedoelt dat er dus praktisch beslissingsbevoegdheid (en geld) wordt overgedragen.