D66 kwam er ooit om onze democratie te vernieuwen. Die ambitie spreekt de partij nog steeds uit.
Wat moet daarvoor dan nú gebeuren. Wat voor verandering kan het huidige systeem eigenlijk voortbrengen?
Toegegeven, een enkele keer wordt er werkelijk iets vernieuwd. Maar zelfs dan: altijd te laat en te weinig. En met eenzijdige inbreng van lobbyisten en te weinig van de mensen die het echt (be)treft.
Recente voorbeelden van zulke vernieuwingen: de Klimaattafels en het Pensioenakkoord.
Daarnaast zijn er talloze andere voorbeelden, waarbij de politiek het volledig laat afweten. Waarbij zaken die weinig uitstel dulden, op hun beloop worden gelaten.
Zo hoorden we minister Brinkhorst in 2001 zeggen “de discussies over duurzame landbouw komen nu in een stroomversnelling”. Dit zei hij tijdens het verloop van de Mond- en Klauw Zeer crisis, in 2001.
Zijn analyse was helder:
…
(o ja: ‘t is fijn als je aan het eind van dit bericht een reactie achterlaat…)
De groei van Nederland tot een van de grootste agrarische exportlanden heeft geleid tot onhoudbare toestanden in ons kleine landje. Niet slechts voor de natuur, maar ook voor de gezondheid van mens en dier.
Eraan vooraf ging de varkenspest (1997). Erna kwam de Q-koorts (2007). En, niet te vergeten, Covid-19. Daarbij bleek dat bewoners van gebieden met intensieve veehouderij extra kwetsbaar waren, dankzij hun aangetastte luchtwegen.
Het CO2-verhaal is al niet anders. Hoewel al jaren bekend was dat we als Nederland niet aan de afgesproken eisen voldeden, bleef men CO2 vergunningen afgeven tegenover vage beloften voor toekomstige vermindering. Totdat de rechter, na interventie door Urgenda, tot een harde uitspraak tegen de staat kwam. En nòg is onduidelijk of de overheid de opgelegde doelen gaat halen.
Een heel ander voorbeeld, kleinschaliger maar daarom niet minder veelzeggend:
Jet Bussemakers nam in 2009 de eerste stappen om de onzinnige detailregistratie in de Wijkverpleging af te schaffen. Haar opvolger op Volksgezondheid kondigde ‘ter verlichting’ een Meldpunt aan, de in 2016 dienstdoende Staatssecretaris kondigde een plan aan “om de administratieve last te verminderen”, Dit herhaalde zich in 2018. Pas eind 2020 ging er een brief naar de kamer over het Actieplan ‘Ontregel de Zorg’.
Als zelfs zoiets eenvoudigs al meer dan 10 jaar vergt…
Inmiddels is de stapel dringende transformaties alleen maar verder gegroeid, in een reeks aan dossiers. Niet alleen op inhoudelijke beleidsterreinen. Ook een grondige hervorming van onze democratie is urgenter geworden dan ooit.
Laten we er na de ontluisterende taferelen na de verkiezingen maar op voorbereid zijn: óók het verdere formatieproces gaat die urgentie nogmaals pijnlijk duidelijk maken.